การเขียนโปรแกรมให้ได้ผลลัพธ์ต่างๆ ตามที่เราต้องการนั้นสิ่งที่ขาดไม่ได้อีกอย่างหนึ่งคือ เงื่อนไขและการตัดสินใจของโปรแกรม ซึ่งผมจะมากล่าวถึงเรื่องการสร้างเงื่อนไขของโปรแกรมเพื่อให้โปรแกรมของเราดำเนินไปตามขั้นตอนตามความต้องการของเรา

คำสั่ง if

เป็นคำสั่งที่ใช้ในการตรวจสอบเงื่อนไขว่าเป็นจริงหรือเท็จ โดยถ้าเป็นจริงจะไปทำงานในกลุ่มคำสั่งที่เรากำหนดไว้ และถ้าเป็นเท็จก็จะไปทำงานอีกจุดหนึ่งซึ่งเป็นทางเลือก อีกทางหนึ่งในโปรแกรม ผมจะแบ่งรูปแบบของคำสั่งออกเป็น 3 แบบ คือ แบบเงื่อนไขเดียว (simple if) ,แบบ 2 เงื่อนไข (if…else) และแบบซ้อน (nested if)

1 .แบบเงื่อนไขเดียว (simple if) มีรูปแบบดังนี้

เราจะเห็นรูปแบบในการเขียนของคำสั่งนี้นะครับ โดยเงื่อนไขในวงเล็บนั้นจะเป็นประโยคทางตรรก ถ้าตรวจสอบแล้วเป็นจริงก็จะเข้ามาทำงานในกลุ่มคำสั่งที่เรากำหนด ไว้ในขอบเขตของเครื่องหมายปีกกา แต่ถ้าเป็นเท็จก็จะข้ามไปทำส่วนต่อไปของโปรแกรมทันทีตามภาพ

ดูจากแผนภาพจะเห็นว่าเมื่อเงื่อนไขเป็นจริงจะวิ่งมาตามลูกศรเข้ามาทำตามกลุ่มคำสั่งที่เรากำหนด แต่ถ้าเงื่อนไขเป็นเท็จก็จะ วิ่งข้ามมาที่คำสั่งถัดไปซึ่งก็คือส่วนต่อไปของโปรแกรมที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับคำสั่ง if นั่นเอง รูปแบบนี้เป็น simple if นะครับ ลองมาดูตัวอย่างที่เป็นโปรแกรมกันเลยครับ



อธิบายโปรแกรม จากโปรแกรมจะีประกาศตัวแปรไว้ 3 ตัวคือ x = 8 , y = 2 และตัวแปร z คำสั่ง if มีเงื่อไข ว่า x มากกว่าหรือเท่ากับ y ถ้าเงื่อนไขเป็นจริงจะเข้ามาทำคำสั่งภายในเครื่องหมายปีกกาทันที คือให้หาค่าของ x-y และแสดงผลออกมา แต่ถ้าเงื่อนไขเป็นเท็จจะข้ามาทำส่วน ต่อไปของโปรแกรมคือ หาค่าของ x+y และแสดงผลออกมา เมื่อรันโปรแกรมนี้แล้วจะได้ผลลัพธ์คือ z = 6 และ z = 10 ครับ ให้ลองเปลี่ยนค่า x ให้น้อยกว่าค่า y ดูนะครับ แล้วลองรันโปรแกรมดูใหม่ครับว่าผลออกมาจะเป็นอย่างไร ?